Gjaku në feçe (Feçe e zezë, Feçe me gjak, Gjakderdhje anale, Gjakderdhje rektale, Jashtëqitje me gjak)
Kontribuesit (Dr. med. Fritz Grossenbacher, Doris Zumbühl, Dr. Yllka Themeli)
- Gjak i kuq i çelët, që duket në feçe ose në letrën higjienike pas pastrimit anal.
- Feçet mund të jenë të kuqe të errëta në të zezë (e quajtur melena), shpesh të ndritshme, të ngjitshme dhe me erë të rëndë.
- Gjaku nuk është i dukshëm, që mund të evidentohet vetëm nëpërmjet një analize të gjakut në feçe (testi i gjakut okult në feçe).
Gjaku me ngjyrë të kuqe të çelët është shenjë e gjakut të freskët, që e ka origjinën në rrugët e poshtme të aparatit të tretjes (zorra e trashë ose anusi). Gjaku që vjen nga rrugët e sipërme të aparatit të tretjes (stomaku, duodeni) është në kontakt me acidet e stomakut dhe meqenëse ndryshohet prej tyre, ai del në feçe me ngjyrë të zezë (melena).
Një humbje e menjëhershme e gjakut me feçe, veçanërisht nëse është në sasi të mëdha, është tepër traumatike për personin që e vuan. Gjurmë të vogla të gjakut në feçe janë përgjithësisht të padallueshme me sy të lirë, dhe shpesh kalojnë pa u vënë re. Gjithsesi, nëse ato vazhdojnë për një kohë të gjatë, mund të shkaktojnë anemi. Për këtë arsye, duhet të kërkohet kryerja e testit për gjak okult në feçe, sa herë që një person rezulton me anemi të pashpjegueshme. Shenjat e anemisë janë: dobësia e përgjithshme trupore, ndjesia e lodhjes së vazhdueshme, dhimbja e kokës, zbehja e mukozave (e dukshme në pjesën e brendshme të qepallave) dhe e lëkurës.
Megjithatë, ngjyrosja e feçeve nuk është gjithmonë shenjë e gjakut në to. Disa ushqime (si boronica, panxhari, manaferrat) ose suplementet e hekurit (tableta ose flakone) mund të shkaktojnë ngjyrosje në të zezë të feçeve, që është e padëmshme.
Simptoma shoqëruese të mundshme
Në rastin e hemorragjisë akute: dhimbje barku, diarre ose kapsllëk (të alternuara), fryrje barku, të vjella me gjak, shenjat e shokut qarkullues (ankth, axhitim, palpitacione, vështirësi në frymëmarrje, hipotension, zbehje, djersë të ftohta).
Në rastin e hemorragjisë kronike shfaqen shenjat e anemisë: dobësia e përgjithshme trupore, ndjesia e lodhjes së vazhdueshme, dhimbja e kokës, zbehja e mukozave (e dukshme në pjesën e brendshme të qepallave) dhe e lëkurës.
Në rastin e kancerit: rënie e pavullnetshme në peshë, prania e mukusit në feçe, diarre dhe kapsllëk (të alternuara).Në rastin e hemorroideve: kruajtje dhe djegie në zonën e anusit.
Shkaqet e gjakut të kuq në feçe (Sëmundje të rrugëve të poshtme të tretjes):
- Fisura anale
- Kanceri i zorrës
- Polipi i zorrës
- Divertikuliti
- Hemorroidet
- Sëmundjet inflamatore të zorrës (Sëmundja Kron , Koliti ulçeroz )
- Infeksionet e zorrës (psh.enteriti ulçeroz)
- Tumori i zorrës së hollë
- Dëmtimet aksidentale (traumat) ose trupat e huaj në hapësirën e barkut
- Keqformimet e lindura të enëve të gjakut
Shkaqet e lidhura me rrugët e sipërme të tretjes (feçe të zeza = melena):
- Inflamacioni i mukozës së stomakut (gastriti)
- Ulçera e stomakut ose e zorrës
- Fisura e ezofagut gjatë të vjellave të forta (Sindromi Mallory-Weiss)
- Mosfurnizimi i mjaftueshëm me gjak i zorrës (ishemia)
- Dëmtimet aksidentale (traumat) ose trupat e huaj në hapësirën e barkut
- Variçet e ezofagut
- Ushqyerja më e ekuilibruar, e pasur në fibra dhe lëngje, për të evituar kapsllëkun dhe daljen e feçeve të forta.
- Aktiviteti fizik i rregullt dhe ushqyerja e shëndetshme, parandalojnë kapsllëkun dhe aciditetin e madh në stomak.
- Evitimi i substancave të dëmshme për stomakun dhe zorrët, si alkooli.
- Kryerja e testeve depistuese për sëmundjen e kancerit.
Me cilin mjek duhet të konsultoheni ?
- Mjeku i familjes
- Mjeku internist
- Mjeku gastro-enterolog
- Mjeku proktolog
- Mjeku kirurg
Historia mjekësore personale (anamneza) bazohet tek:
- Pyetjet e lidhura me gjakun në feçe: kur është shfaqur fillimisht, në çfarë sasie, me çfarë ngjyre (e kuqe e çelët, e kuqe e thellë, e zezë), dhe karakteristika të tjera (me qelb, mukus, etj).
- Njohja me simptomat shoqëruese (shih rubrikën "Si manifestohen simptomat?")
- Njohja me sëmundjet bashkëshoqëruese, problemet mjekësore personale të mëparshme, përfshirë aksidentet dhe operacionet.
- Informimi mbi sëmundjet ose shkaqet e vdekjeve në familjen e pacientit.
- Informimi mbi përdorimin e mundshëm të ndonjë medikamenti (psh. kundër reumatizmës, kundër dhimbjeve, për hollimin e gjakut, etj.)
- Informimi lidhur me ndonjë alergji ose intolerancë ushqimore të mundshme të pacientit
- Informimi mbi kushtet e jetesës, aspektet profesionale dhe sociale të pacientit
- Informimi mbi cilësinë e jetës së pacientit: ushqyerja, gjumi, produktet që konsumon (kafeja, alkooli, nikotina, drogat), stresi, etj.
Egzaminimi klinik
- Inspeksioni i zonës anale dhe tusheja rektale
Egzaminime të tjera specifike diagnostike:
- Analiza e gjakut
- Analiza e feçes
- Analiza e gjakut okult në feçe, për të kërkuar gjakun e fshehur në të
- Egzaminimi radiografik i barkut
- Gastroskopia, kolonoskopia ose proktoskopia
- Testi për infeksion bakterial të stomakut (helikobakteri i pilorit)
- Në rastin e hemorragjisë akute të aparatit tretës (psh.hemorragjia nga një ulçer në stomak), lokalizohet burimi i gjakderdhjes nëpërmjet gastroskopisë ose kolonoskopisë, dhe më pas ndalohet hemorragjia.
- Nëse humbja e gjakut është e vazhdueshme ose në rastet me anemi të rëndë të shkaktuar nga humbja e sasive të mëdha të gjakut me jashtëqitje, janë të nevojshme transfuzionet e gjakut.
- Në rastin e e hemorroideve, mund të ndihmojë përdorimi i një kremi ose suposteve, por nëse hemorroidet janë tepër problematike, duhet të trajtohen me rrugë kirurgjikale.
- Në rastin e fisurës anale, rekomandohet përdorimi i suposteve, kremrave dhe një ushqyerje e pasur me fibra, por nëse simptomat vazhdojnë nevojitet ndërhyrja kirurgjikale.
- Polipet e zorrës zakonisht hiqen gjatë kolonoskopisë.
- Sëmundjet infeksioze të zorrës trajtohen me antibiotikë; sëmundjet inflamatore kronike të zorrës trajtohen me medikamente antiinflamatore (kortizon).
- Sëmundje të tjera, si divertikujt e zorrës ose sëmundja Kron kanë nevojë ndonjëherë për ndërhyrje kirurgjikale.
- Për kancerin kolo-rektal, mund të nevojitet ndërhyrja kirurgjikale, medikamentet antikanceroze, radioterapia dhe kimioterapia.