logo
Përgatitur dhe përshtatur nga sprechzimmer.ch.
Kontribuesit (Dr. med. Fritz GrossenbacherDoris ZumbühlDr. Yllka Themeli)
Flatulenca shaktohet nga gazrat e zorrëve për shkak të ushqimit ose intolerancës
Flatulenca shaktohet nga gazrat e zorrëve për shkak të ushqimit ose intolerancës
Gazrat e zorrës prodhohen gjatë tretjes së ushqimeve. Ato pjesërisht thithen nga organizmi dhe pjesërisht nxirren prej tij nëpërmjet anusit (vrimës së jashtëqitjes). Sasia dhe lloji i këtyre gazrave varet nga lloji i ushqimeve që konsumohen. Disa ushqime shkaktojnë grumbullime të sasive të mëdha të gazrave në nivelin e zorrës, duke shkaktuar fryrje të saj.
Fryrjet e barkut shkaktohen nga grumbullimi i ajrit / gazit në zorrë. Bëhet fjalë për ajrin që mund të gëlltitet në mënyrë të pavullnetshme gjatë ngrënies, ose që prodhohet në nivelin e zorrës.

Fryrjet e barkut shfaqen në 2 forma:

  1. Meteorizimi ("barku i fryrë"), kur sasi të mëdha të gazrave nuk eleminohen nëpërmjet anusit, duke shkaktuar dhimbje të forta barku dhe një bark të fryrë.
  2. Flatulenca, kur një sasi e madhe gazrash të zorrës shkakton ndonjëherë dhimbje të fortë barku, por përgjithësisht çlirohen nëpërmjet anusit.

Sindroma e Roemheld është një rast i veçantë: një vakt i rëndë dhe i pasur me yndyrna mund të shpërthejë simptoma kardiake (në zemër), për shkak të presionit të madh që ushtrojnë organet e tretjes mbi zemrën, që mund të interpretohet gabimisht si një krizë kardiake. Zakonisht manifestohet me dispne, aritmi, dhimbje gjoksi, djersitje dhe marrje mendsh. Përgjithësisht, kjo sindromë është e parëndësishme. Gjithsesi, në çdo rast mjeku duhet të përjashtojë që në fillim një krizë të mirëfilltë kardiake. Simptomat shoqëruese: dhimbje barku, krampe abdominale, rëndim në stomak, ngjitje të acideve të stomakut lart, të përziera, diarre ose kapsllëk, temperaturë e lartë, mosmbajtje të feçeve.

Në pjesën më të madhe të rasteve, bëhet fjalë për fryrje barku kalimtare të padëmshme, të shkaktuara nga ushqime që fryjnë barkun ose pije që përmbajnë gaz. Ngrënia e shpejtë, pa e përtypur mirë ushqimin, duke gëlltitur ajër në mënyrë të pavullnetshme, mund të shkaktojë gjithashtu fryrje të barkut. Përveç këtyre, fryrja e barkut mund të shfaqet edhe gjatë sindromit premenstrual ose gjatë shtatzanisë.

Shpesh, kjo simptomë shkaktohet edhe nga sëmundjet e organeve të sistemit të tretjes (stomaku, zorra, pankreasi, fshikëza e tëmthit). Në rastin më të keq, meteorizmi mund të jetë shenjë e një bllokimi të zorrës, dhe personi duhet dërguar menjëherë në spital. Simptomat e një bllokimi të zorrës janë: krampet abdominale, meterorizmi, të vjellat me përmbajtje të stomakut që arrijnë deri në të vjella me jashtëqitje.

Sëmundjet që shkaktojnë fryrjen e barkut janë:

Në rastin e fryrjes së barkut, edhe masat e thjeshta mund të lehtësojnë ndjeshëm simptomat. Për këtë arsye, rekomandohet:
  • Evitimi i ushqimeve që shkaktojnë gazra
  • Respektimi i dietës (ngrënia ngadalë, përtypja e gjatë, të mos flitet gjatë ngrënies se mund të gëlltitet ajër)
  • Kryerja e aktivitetit fizik dhe sporteve në mënyrë të rregullt
  • Rregullimi i tretjes dhe jashtëqitjes, nëpëmjet konsumit të sasive të bollshme të lëngjeve gjatë ditës, konsumit të ushqimeve të pasura me fibra, përdorimit me raste të laksativëve të lehtë.
  • Pakësimi i stresit, me anën e ushtrimeve relaksuese, jogës, etj.
Kur fryrja e barkut bëhet e shpeshtë dhe nuk është e lidhur me konsumin e ushqimeve të caktuara, duhet të konsultoheni me mjekun. Gjithashtu, edhe nëse ajo shoqërohet me simptoma të tjera, të tilla si dhimbjet e barkut, të përzierat, të vjellat, rëndesa në stomak, ulja e oreksit, rënia në peshë apo temperatura e lartë, rekomandohet konsulta me mjekun.

Me cilin mjek duhet të konsultoheni?

Për të krijuar një tablo konkrete të problemeve aktuale dhe shkaqeve të mundshme të tyre, mjeku fillimisht njihet me historinë mjekësore personale (anamnezën) të pacientit dhe kryen një egzaminim klinik me mjete të thjeshta (inspeksioni,  palpacioni, auskultacioni, testet funksionale, etj). Pas këtyre proçedurave, mjeku mund të rekomandojë edhe kryerjen e analizave të tjera më specifike, sipas rastit.

Njohja me historinë mjekësore personale (anamneza) bazohet tek:

  • Pyetjet lidhur me fryrjet e barkut: prej sa kohësh kanë filluar, me çfarë shpeshtësie, me çfarë natyre (fryrje barku, rëndesë në stomak, zhurma në zorrë), a janë të lidhura me marrjen e ushqimit, a ka çrregullime të defekimit, tendencë për kapsllëk, diarre, etj.
  • Informimin mbi simptomat shoqëruese (shih rubrikën "Si manifestohet kjo simptomë?")
  • Informimin mbi zakonet e ushqyerjes dhe higjienën e jetës në përgjithësi.
  • Njohjen me sëmundjet bashkëshoqëruese, problemet mjekësore të mëparshme, përfshirë operacione dhe aksidente.
  • Informimin mbi përdorimin e medikamenteve të ndryshme.
  • Informimin mbi alergji të ndryshme.
  • Njohja me mënyrën e jetesës, aspektet sociale dhe profesionale të pacientit.

Egzaminimi klinik

Gjatë kryerjes së këtij egzaminimi, mjeku mund të dëgjojë barkun me ndihmën e një stetoskopi, si dhe të palpojë dhe perkutojë barkun. Nëse ai e gjykon nevojshme, mund të kryejë edhe tushenë rektale, që të mund të egzaminojë disa struktura të tjera (hapësira e Douglas, rektumi, prostata).

Egzaminime të tjera specifike diagnostike:

Më tepër informacion lidhur me diagnozën mund të gjeni në tablotë klinike të sëmundjeve përkatëse.

Trajtimi i fryrjeve të barkut varet gjithmonë nga shkaku i tyre.

Nëse në origjinën e kësaj simptome është një sëmundje fizike, fillimisht duhet trajtuar kjo e fundit. Në rast të kundërt, pra kur nuk ka një sëmundje specifike shkaktare të tyre, simptomat lehtësohen nga respektimi i disa masave të përgjithshme, dhe nga përdorimi i njëkohshëm i produkteve natyrale dhe medikamenteve të dobishme në këtë drejtim.

Masat e përgjithshme

  • Përshtatja e zakoneve të ushqyerjes: evitimi i ushqimeve që fryjnë barkun, më tepër lëvizje, ngrënie e ngadaltë, etj. (shih gjithashtu rubrikën "Kujdes!")
  • Në rastin e intolerancës ushqimore, është e rëndësishme të evitohen ushqimet që nuk tolerohen dot.

Produkte natyrale dhe medikamente

  • Produktete natyrale të gjyshes kundër fryrjeve të barkut, të tilla si kopra, kamomili, gjethet e mentes, etj, përmbajnë vajra esenciale që qetësojnë krampet dhe fryrjet e barkut.
  • Pro-biotikët: rregullojnë florën intestinale, forcojnë mbrojtjen e zorrës.
  • Agjentët kundër gazrave: janë medikamente që shpërbëjnë bulat e gazrave dhe përmirësojnë eleminimin e tyre natyral.
  • Medikamentet kundër krampeve (spazmolitikët)
  • Produktet pro-kinetike: nxisin lëvizjet e stomakut dhe zorrëve
  • Enzimat tretëse: përdoren në rastin e funksionit të dobësuar të pankreasit.

Dr. med. Fritz Grossenbacher

Fritz Grossenbacher ka studiuar Mjekësi në Bern. Ai zotëron një master në Edukim Mjekësor (Medical Education) nga universitet e Bernës dhe Çikagos dhe një Çertifikatë në "Teaching Evidence based Medicine" nga Qendra e Mbretërisë së Bashkuar Cochrane në Oksford.

Doris Zumbühl

Doris Zumbühl është një asistente klinike e diplomuar në Mjekësi. Ajo ka kryer disa kurse trajnimi te avancuara në gazetari, IT dhe përpunim grafik.

Dr. Yllka Themeli

Yllka Themeli ka studiuar Mjekësi të përgjithshme në Tiranë. Është specializuar në Endokrinologji, fushë në të cilën ka kryer edhe studimet pasuniversitare, si Masterin dhe Doktoraturën. Prej 18 vitesh specialiste Endokrinologe dhe njëkohësisht Pedagoge në Universitetin e Mjekësisë së Tiranës.