Kanceri i mëlçisë është një tumor malinj, që zhvillohet në qelizat e mëlçisë, që quhen hepatocite. Ai përfaqëson një kancer të rrallë, që zhvillohet kryesisht mbi dëmtime paraegzistuese të këtyre qelizave, të tilla si inflamacioni i tyre (hepatiti) ose cirroza e mëlçisë.

Kanceri i mëlçisë shfaqet dy herë më shpesh tek meshkujt sesa tek femrat. Në momentin e diagnostikimit me këtë sëmundje, pacientët janë shpesh në moshën 50-60 vjeç. Në këtë tip kanceri përfshihen edhe tumoret që zhvillohen në rrugët e tëmthit.

Në nivelin e mëlçisë, janë shumë më të shpeshta metastazat e kancereve të organeve të tjera, krahasuar me kancerin parësor të këtij organi. Këto metastaza janë kryesisht me origjinë nga kanceri i gjirit, kanceri i stomakut, kanceri i zorrës së trashë, kanceri i prostatës, kanceri i mushkërisë dhe kanceri i uterusit.

Shkaqet e sakta të shfaqjes së kancerit të mëlçisë ende nuk dihen. Gjithsesi, një rol të rëndësishëm në këtë drejtim duket se luajnë inflamacionet kronike, që janë përgjegjëse për dëmtimet e qelizave të mëlçisë.

Shkaqet më të shpeshta të kancerit të mëlçisë (në rreth 80% të rasteve) janë:

• Cirroza e mëlçisë, shpesh me origjinë alkoolike.
• Hepatitet kronike (virusi i hepatitit B ose¨ virusi I hepatitit C)

Shkaqe të tjera:

• Helmimi nga aflatoksina, që gjendet në disa ushqime.
• Helmimi nga disa substanca, si arseniku, kloruri i vinilit në PVC (polivinilklorid)
• Grumbullimi i sasive të mëdha të hekurit në organizëm (sëmundja e hemokromatozës).
• Disa sëmundje të lindura metabolike, si mungesa e enzimës alfa1-antitripsinë.

Meqenëse kanceri i mëlçisë nuk shkakton simptoma (shqetësime) për një periudhë të gjatë kohore, ai diagnostikohet shpesh në stade tepër të avancuara. Simptomat e tij përfshijnë:

• Dhimbjen në palpacion (egzaminimin me prekje) në nivelin e pjesës së sipërme të djathtë të barkut.
• Të përzierat
• Mungesën e oreksit
• Rënien në peshë
• Temperaturën me shkak të papërcaktuar
• Djersitjen gjatë natës
• Zverdhjen e lëkurës

Diagnoza e kancerit të mëlçisë vendoset nga mjeku specialist gastro-hepatolog, duke u bazuar në:

• Historinë e fillimit të sëmundjes
• Simptomat e pacientit
• Informimin e mjekut lidhur me mundësinë e konsumit të alkoolit, shpeshtësinë, kohëzgjatjen, sasinë ditore, etj.
• Egzaminimin fizik
• Analizat e gjakut (treguesit tumoralë: alfa-fetoproteina, evidentimi i antitrupave kundër virusit të hepatitit)
• Egzaminimin ekografik të mëlçisë
• Skanerin e barkut
• Rezonancën magnetike të barkut
• Biopsinë e mëlçisë (kur është e mundur).
  

Trajtimi i kancerit të mëlçisë varet nga stadi i tij në momentin e diagnostikimit, madhësia, lokalizimi, shkalla e përhapjes së tij dhe gjendja e përgjithshme e pacientit. Ai përfshin, sipas rastit, zbatimin e disa masave të lidhura me ushqyerjen, ndërhyrjen kirurgjikale dhe përdorimin e medikamenteve.

Masat e përgjithshme

• Ndërprerja e alkoolit
• Konsumi i ushqimeve të varfra në yndyrna

Medikamentet

• Tumoret e vogla (me diametër 4-5 cm) mund të shkatërrohen nëpërmjet injektimit të alkoolit tepër të përqëndruar në qelizat tumorale të mëlçisë.
• Kimioterapia, ku  proçedura më efikase është kimio-embolizimi, që nënkupton  shkrirjen në mënyrë kimike, nëpërmjet injektimit të medikamenteve direkt në qelizat tumorale.
• Shkatërrimi i tumorit me lazer ose me radio-frekuencë, me disa seanca të nevojshme.
• Trajtimet paliative, që aplikohen në rastet kur tumori nuk mund të operohet për shkak të madhësisë së tij. Ky trajtim nuk siguron shërimin e sëmundjes, por përmirëson cilësinë e jetës së pacientit, duke i lehtësuar dhimbjet.  

Operacionet

Tumoret e vogla mund të hiqen me sukses nëpërmjet ndërhyrjes kirurgjikale. Mundësia e kryerjes së kësaj ndërhyrjeje varet nga pozicioni dhe madhësia e tumorit.

Tek pacientët e diagnostikuar me cirrozë të mëlçisë, mund të jetë efikas transplanti i mëlçisë. Për fat të keq, kjo proçedurë është e mundur në vetëm 10-30% të rasteve. 

Në rastin e kancerit të mëlçisë të paoperueshëm, mbijetesa në 5 vjet është mesatarisht 50%. Diagnoza e kancerit të mëlçisë është shpesh tepër e vonuar. Për këtë arsye, ecuria e tij është e errët.

Çdo pacient i diagnostikuar me kancer të mëlçisë duhet t’i nënshtrohet egzaminimit klinik, ekografisë dhe analizave të gjakut (për treguesit tumoralë) çdo 6 muaj.

Parandalimi i kancerit të mëlçisë konsiston në:

• Kufizimin e sasive të alkoolit të konsumuar
• Vaksinimin kundër hepatitit B
• Egzaminimin ekografik të mëlçisë çdo 3-6 muaj tek çdo pacient i diagnostikuar me cirrozë të saj.