Bronkiti është një inflamacion i rrugëve të sipërme të frymëmarrjes. Dallohen dy forma klinike të tij: bronkiti akut dhe bronkiti kronik.

Infeksionet më të shpeshta të rrugëve të frymëmarrjes janë ato akute (të menjëhershme). Bronkiti dhe sëmundjet e tjera të rrugëve të frymëmarrjes shpërthejnë ose rishfaqen kryesisht në pranverë dhe në vjeshtë. 

Bronkiti akut është pasojë e një inflamacioni akut të bronkeve të mëdha. Shpesh, ai është ndërlikim i një gripi ose i një ftohjeje. Duke iu referuar përkufizimit të Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), flitet për bronkit kronik kur pacienti paraqet episode të shpeshta të kollës, të paktën për dy vjet, dhe gëlbazë për një periudhë mbi 3 muaj.

Shkaqet e bronkitit janë:

• Infeksionet virale (më të shpeshtat)
• Infeksionet bakteriale
• Infeksionet nga kërpudhat

Shkaku më i shpeshtë i bronkitit kronik është konsumi i duhanit. Rreth 90% e pacientëve që vuajnë nga bronkiti kronik janë pirës ose ish-pirës të duhanit.

Faktorët e rrezikut

• Duhanpirja
• Moti i ftohtë dhe i lagësht
• Ajri i ndotur me tymin e duhanit, me pluhur dhe substanca helmuese
• Infeksione të patrajtuara të rrugëve të sipërme të frymëmarrjes

 

Bronkiti karakterizohet nga këto simptoma:

• Ndjeshmëria e lartë e rrugëve të frymëmarrjes, që manifestohet me kollë të vazhdueshme        
• Nxjerrje në sasi të mëdha e gëlbazës me ngjyre të bardhë në të verdhë
• Dobësi e përgjithshme trupore, lodhje, ethe
• Dhimbje në gjoks gjatë frymëmarrjes dhe frymënxjerrjes, e shoqëruar me një kollë të fortë dhe të zgjatur, ose nga një prekje e pleurës (cipës që rrethon mushkërinë).

Diagnostikimi i bronkitit bazohet tek:

• Informimi i mjekut specialist pneumolog rreth të dhënave klinike, përfshirë edhe simptomat që paraqet pacienti
• Ekzaminimi fizik i pacientit
• Analizat e gjakut
• Radiografia e mushkërive

Para së gjithash, duhet detyrimisht të ndërpritet duhani. Trajtimi me medikamente është në varësi të shkallës së sëmundjes dhe të ecurisë së saj.

Si rregull i përgjithshëm, një bronkit mund të kalojë pa ndërlikime në rast se ndërpritet duhani, dhe nëse trajtohet në mënyrë korrekte. Kjo vlen edhe për bronkitin kronik, me kusht që të jetë luftuar faktori shkaktues. 

Në rastin e pranisë së simptomave të lidhura me frymëmarrjen dhe frymënxjerrjen, të dhimbjes së gjoksit ose vështirësisë në frymëmarrje, është i domosdoshëm konsultimi me mjekun specialist. Gjithashtu, edhe në rastet e konstatimit të gjakut në gëlbazë, ose të zgjatjes së simptomave për më shumë se një javë, duhet kontaktuar menjëherë mjeku.

Tek personat me sistem imunitar të dobësuar (si psh. me SIDA), tek personat e moshuar, si dhe tek konsumatorët e duhanit, një bronkit akut i parëndësishëm mund të përparojë shumë lehtë e të shndërrohet, brenda një kohe të shkurtër, në bronkit kronik ose pneumoni. 

Forma më e rëndë e bronkitit është bronkiti kronik obstruktiv (ngushtues), që karakterizohet nga një trashje e mukozës së bronkeve prej inflamacionit, dhe nga prania e sekrecioneve bronkiale (të bardha ose të verdha), që ngushtojnë rrugët e frymëmarrjes. Ashtu si edhe në rastin e astmës, konstatohet tkurrje e bronkeve, ngushtim i tyre dhe vështirësi në frymëmarrje. Por, në dallim nga astma, ngushtimi i rrugëve të frymëmarrjes nuk është i përkohshëm, por pjesërisht i përhershëm për këtë formë të bronkitit.

Kjo sëmundje nuk zhduket asnjëherë plotësisht dhe pacienti rrezikon të shfaqë vështirësi në frymëmarrje, përveç simptomave të përhershme si kolla, inflamacioni dhe gëlbaza. Me kalimin e kohës sëmundja rëndohet, duke shkurtuar jetëgjatësinë e personave të prekur prej saj.