Hiperhidroza është fenomeni i prodhimit të djersës në mënyrë të egzagjeruar nga gjendrat e djersës. Ajo mund të jetë edhe manifestim shoqërues i shumë sëmundjeve ose çrregullimeve të sistemit nervor. Në këtë këndvështrim, hiperhidroza ndahet në dy forma, parësore dhe dytësore.  

Gjendrat që prodhojnë djersën në trupin e njeriut janë të dy llojeve:

• Gjendra ekrine, që janë të pranishme në pothuajse të gjithë sipërfaqen e trupit, përveç zonës së buzëve, penisit (organit seksual mashkullor) dhe klitorisit.
• Gjendra apokrine, që gjenden në nivelin e sqetullave, thithit të gjirit, zonës gjenitale dhe asaj anale (vrimës së jashtëqitjes).

Përbërja e djersës

Djersa përbëhet nga uji (99%), kloruri i natriumit (kripa), ureja, proteinat, acidet yndyrore, amoniaku dhe androgjenet (hormone seksuale mashkullore). 

Djersa është mjaft e rëndësishme për organizmin. Ajo shërben për:

• Mbrojtjen e organizmit nga mikrobet nëpërmjet përbërjes së saj acide, që mbron sipërfaqen trupore.
• Rregullimin e temperaturës trupore, nëpërmjet proçesit të avullimit të saj në nivelin e sipërfaqes trupore. Kështu, kur trupi ekspozohet ndaj  temperaturave të larta të ambientit, djersa prodhohet fillimisht në fytyrë, në zonën e ballit dhe të buzës së sipërme, dhe më pas përhapet në të gjithë trupin. Përkundrazi, në rastin e stresit, djersitja shfaqet fillimisht në pëllëmbët e duarve dhe shputat e këmbëve.
• Proçesi i rregullimit të prodhimit të djersës nga gjendrat e saj kryhet nga sistemi nervor autonom, nëpërmjet një lënde që mundëson transmetimin e ngacmimit nervor në qelizën nervore, që quhet acetilkolinë.
  

Në varësi të shkakut, djersitja e tepërt ndahet në dy forma: parësore dhe  dytësore (e shkaktuar nga sëmundje të tjera).

Në rastin e formës parësore, pra problemit të mirëfilltë të prodhimit të djersës në organizëm, djersitja e tepruar vërehet në nivelin e pëllëmbëve të duarve, shputave të këmbëve ose sqetullave. Ajo përfaqëson një fenomen të trashëgueshëm, që fillon normalisht në periudhën e pubertetit. Si faktorë shpërthyes të saj mund të shërbejnë ngacmimet e natyrës emocionale dhe nxehtësia.

Forma dytësore manifestohet përgjithësisht nga djersitje e egzagjeruar mbi të gjithë sipërfaqen e trupit. Ajo mund të jetë pasojë e:

• Sëmundjeve endokrine (hormonale), si hipertireoza (funksioni i shtuar i gjendrës tiroide), diabeti i sheqerit.
• Marrjes së disa medikamenteve, si: beta-bllokuesit që përdoren për hipertensionin dhe çrregullimet e ritmit dhe  medikamentet kundër depresionit.

Një formë e veçantë e djersitjes së tepruar është ajo që shpërthehet nga konsumi i disa ushqimeve të veçanta, si ato shumë pikante, kafja, çokollata ose gjalpi i kikirikut.

Simptomat e djersitjes së tepërt varen nga forma e saj, nëse është parësore apo dytësore.

• Në rastin e formës parësore, djersitja e tepruar vërehet në nivelin e pëllëmbëve të  duarve, shputave të  këmbëve ose sqetullave.
• Forma dytësore, që është pasojë e sëmundjeve të tjera, manifestohet përgjithësisht nga djersitje e egzagjeruar mbi të gjithë sipërfaqen e trupit.
  

Rastet me djersitje të tepërt, që manifestohet mbi të gjithë sipërfaqen trupore (forma dytësore), duhet të konsultohen patjetër nga një mjek, me qëllim që të identifikohet sëmundja kryesore ose medikamentet e përdorura, përgjegjëse për situatën. Për trajtimin e djersitjes së tepërt të lokalizuar në një zonë të caktuar janë të disponueshme mënyra të ndryshme të trajtimit. Fillimisht, rekomandohet lyerja lokale e duarve dhe e këmbëve me preparate që përmbajnë kripëra të aluminit. Kjo mund të shoqërohet nga jonoforeza (banja nën veprimin e një rryme elektrike të vazhdueshme). Prej pak kohësh, djersitja e tepruar ka filluar të trajtohet edhe me injeksione lokale të toksinës botulinike A . Kryerja e ndërhyrjeve kirurgjikale ka dhënë gjithashtu rezultate të mira afatgjata në këtë drejtim.

Kripërat e aluminit

• Kloruri i aluminit shkakton një tkurrje të kanalit që nxjerr djersën nga gjendrat e saj. Ai shkakton atrofi (rrudhosje) të përkohshme të indit të gjendrave të djersës të tipit ekrin. Veprimi i tij zgjat rreth 3-4 javë.
• Në rastet me djersitje jashtëzakonisht të shprehur, rekomandohet përdorimi i solucionit të klorurit të aluminit me përqëndrim 10-25%.
• Këto preparate duhet të aplikohen çdo ditë, në mbrëmje, dhe të vazhdojnë derisa djersitja të normalizohet. Pas një periudhe të caktuar kohore, shpeshtësia e aplikimit mund të ulet në 2-3 herë në javë.
• Kripërat e aluminit nuk provokojnë përgjithësisht ekzema alergjike të kontaktit, dhe për këtë arsye ato mund të përdoren edhe tek personat me lëkurë tepër të ndjeshme.  

Jonoforeza

• Për të trajtuar djersitjen e tepërt, aplikohen banja të  duarve, këmbëve dhe sqetullave, nën një rrymë elektrike të vazhdueshme (15-20 mA). Pas 5-10 seancash, ku secila zgjat 20-30 minuta, shfaqet pakësimi i sasisë së djersës, që mund të zgjasë nga disa ditë deri në disa muaj. 

Toksina botulinike A

Përfaqson një toksinë nervore, tepër efikase në rastin e djersitjes së tepruar. Veprimi i saj konsiston në frenimin e çlirimit të acetilkolinës, duke bllokuar në këtë mënyrë transmetimin e ngacmimit nervor. Toksina botulinike përdoret nëpërmjet injeksionit. Trajtimi i zonave të tilla si sqetullat, fytyra ose trungu nuk paraqet asnjë lloj problemi.

Ndërkohë që injeksionet në pëllëmbët e duarve dhe në shputat e këmbëve janë tepër të dhimbshme dhe për këtë arsye ato zakonisht kryhen nën efektin e anestezisë (mpirjes) lokale. Pakësimi i djersitjes nën efektin e toksinës botulinike A mund të zgjasë deri në një vit e gjysëm. Për shkak të efekteve toksike të medikamentit, trajtimi duhet të kryhet nga një mjek me përvojë në përdorimin e toksinës.