logo
Përgatitur dhe përshtatur nga sprechzimmer.ch.
Kontribuesit (Dr. med. Fritz GrossenbacherDoris ZumbühlDr. Yllka Themeli)
Furunkul, Karbunkul: inflamacion purulent.
Furunkul, Karbunkul: inflamacion purulent.
Furunkula karakterizohet nga një inflamacion i qelbëzuar me origjinë bakteriale në nivelin e rrënjës së qimeve dhe gjendrave yndyrore që gjenden nën lëkurë. Tek personat me imunitet të ulur (me rënie të aftësive mbrojtëse të organizmit), mund të shfaqen njëherësh disa furunkula. Në të tilla raste, bëhet fjalë për fenomenin e furunkulozës. Prania e disa furunkulave në një zonë të vetme të lëkurës, përfaqësojnë furunkulozën antrakoide. Zonat e lëkurës të prekura më shpesh janë qafa, sqetullat, kofshët dhe rrëza e kofshës.

Furunkula (infeksioni i rrënjës së qimes dhe gjendrave yndyrore)  më shpesh shkaktohet nga bakterie të tipit të stafilokokut aureus.

Faktorët favorizues:
  • Diabeti i sheqerit
  • SIDA
  • Sëmundje të tjera të karakterizuara nga ulje e aftësive mbrojtëse të organizmit.
  • Higjiena e keqe
  • Prania e substancave të yndyrshme mbi lëkurë, që mund të bllokojnë rrënjën e qimes, duke favorizuar kështu shfaqjen e furunkulit.

Në mungesë të trajtimit të përshtatshëm, infeksioni mund të përhapet nëpërmjet rrugëve të limfës ose atyre të gjakut, duke shkaktuar inflamacione të tyre ose septicemi (helmim të gjakut).
 
Furunkujt në nivelin e fytyrës janë veçanërisht të rrezikshëm, sepse inflamacioni mund të përhapet në venat e thella të trurit dhe të provokojë atje një trombozë cerebrale. Kjo situatë përbën një urgjencë mjekësore, pasi vë në rrezik jetën e pacientit.

Pacienti me furunkul (infeksion të rrënjës së qimes dhe gjendrave të djersës)  paraqet:

  • Një kokërr të kuqe dhe të nxehtë nën lëkurë.
  • Kokrra është fillimisht e fortë në prekje, më pas zbutet, për shkak të qelbit që grumbullohet në brendësi.
  • Dhimbje në zonën e kokrrës dhe përreth saj.
  • Kokrra mund të plasi (çahet) spontanisht dhe qelbi të rrjedhë jashtë saj.
  • Në rast se infeksioni është përhapur në enët e limfës, skuqja dhe dhimbja përhapen në zonat përreth kokrrës.
  • Mund të zmadhohen nyjet limfatike më të afërta.
Furunkul, Karbunkul: zbulimi i shkaktari.
Furunkul, Karbunkul: zbulimi i shkaktari.

Diagnoza e furunkulës (infeksionit të rrënjës së qimes dhe gjendrave yndyrore) nga antraksi bazohet në:

  • Simptomat e pacientit dhe historinë e fillimit të tyre.
  • Inspektimin e detajuar të lëkurës dhe të nyjeve limfatike.
  • Mbjelljen e materialit të marrë nga furunkuli, për të identifikuar agjentin shkaktar.
  • Analizat e gjakut
Furunkul, Karbunkul: terapia nga mjeku.
Furunkul, Karbunkul: terapia nga mjeku.

Furunkula (infeksioni i rrënjës së qimes dhe gjendrave yndyrore) nuk duhet të ngacmohet asnjëherë, veçanërisht nëse ajo është shfaqur në fytyrë, me qëllim që të evitohet përhapja e infeksionit.   

Trajtimi varet nga stadi i përparimit të saj. Nëse bëhet fjalë për një infeksion të lehtë, në stadet fillestare, ai mund të shërohet edhe spontanisht. Përshpejtimi i pjekjes së furunkulës mund të ndihmohet me anën e kompresave të ngrohta, që vendosen në zonën e infektuar të lëkurës. Nëse furunkuli është pjekur dhe është mbushur me qelb, mjeku mund të kryeje një prerje të vogël me bisturi, për të hequr indet e vdekura, e pasuar nga mjekimi në kushte sterile dhe përdorimi i solucioneve antiseptike (kundër infeksionit).    

Në rastin e furunkulave të përsëritura, të përhapura dhe tepër të bezdisshme, rekomandohet përdorimi i antibiotikëve me veprim të përgjithshëm (me tablet nga goja ose injeksione).
Nëse furunkula lokalizohet në zonën e fytyrës, trajtimi me antibiotikë është i përzgjedhur, kundrejt ndërhyrjes kirurgjikale, për të evituar mbetjen e shenjave pas ndërhyrjes. Në këto raste, rekomandohet regjimi i shtratit dhe ushqyerja e shëndetshme, me sasi të mëdha lëngjesh. 

 

Si ndërlikime të furunkulës (infeksionit të rrënjës së qimes dhe gjendrave yndyrore) konsiderohen:

  • Rishfaqja e saj, si në të njëjtin vend ashtu edhe në vende të tjera. Në të tilla raste duhet të kërkohen faktorë favorizues të infeksionit (shih shkaqet).
  • Përhapja e infeksionit në rrugët e limfës dhe ato të gjakut, që mund të çojë në gjendjen e septicemisë (helmimi i gjakut), që rrezikon jetën e pacientit.
  • Lokalizimi i furunkulës në pjesën e sipërme të fytyrës, që përbën një rrezik për përhapjen e infeksionit në venat e thella të trurit, dhe zhvillimin e një tromboze në këtë nivel.
  • Mbetja e cikatriceve (shenjave), që janë të pakëndshme estetikisht, pas shërimit të furunkulës.

Dr. med. Fritz Grossenbacher

Fritz Grossenbacher ka studiuar Mjekësi në Bern. Ai zotëron një master në Edukim Mjekësor (Medical Education) nga universitet e Bernës dhe Çikagos dhe një Çertifikatë në "Teaching Evidence based Medicine" nga Qendra e Mbretërisë së Bashkuar Cochrane në Oksford.

Doris Zumbühl

Doris Zumbühl është një asistente klinike e diplomuar në Mjekësi. Ajo ka kryer disa kurse trajnimi te avancuara në gazetari, IT dhe përpunim grafik.

Dr. Yllka Themeli

Yllka Themeli ka studiuar Mjekësi të përgjithshme në Tiranë. Është specializuar në Endokrinologji, fushë në të cilën ka kryer edhe studimet pasuniversitare, si Masterin dhe Doktoraturën. Prej 18 vitesh specialiste Endokrinologe dhe njëkohësisht Pedagoge në Universitetin e Mjekësisë së Tiranës.