logo
Përgatitur dhe përshtatur nga sprechzimmer.ch.
Kontribuesit (Dr. med. Fritz GrossenbacherDoris ZumbühlDr. Yllka Themeli)
Dëmtimi i meniskut: për shkak të rrotullimit ose dëmtimit aksidental të meniskut.
Dëmtimi i meniskut: për shkak të rrotullimit ose dëmtimit aksidental të meniskut.
Menisqet përbëhen nga indi lidhor. Ato kanë formën e diskut dhe vendosen ndërmjet sipërfaqeve të kyçit lidhës të kockave të kofshës dhe kërcirit, duke e zgjeruar në këtë mënyrë sipërfaqen e tij. Funksioni i tyre është të ndajnë ngarkesën, të frenojnë, amortizojnë dhe stabilizojnë kyçin e gjurit. Dëmtimi i meniskut është i lidhur me dëmtimin e indit të tij, në formën e një çarjeje, degjenerimi ose kombinimi i të dyjave.

Në varësi të formës së tyre, dallohen tipe të ndryshme të dëmtimeve të meniskut, si:

  • Çarja vertikale
  • Çarja horizontale
  • Çarja radiale
  • Menisku në formë gjuhe
  • Dëmtimi në formën e dorezës së kovës
  • Çarja komplekse

Dëmtimi i meniskut që shfaqet pas një traume, shkaktohet nga mikrotraumatizime të përsëritura ose për shkak të plakjes. Tek personat e rinj, traumat janë shkaktarët kryesorë (dëmtimet e lidhura me sportin), ndërkohë që tek personat e moshuar është më tepër problemi i degjenerimit të meniskut të lidhur me moshën.

Dëmtimi i meniskut: dhimbje, deficit i shtrirjes së menjëhershme ose të ngadaltë.
Dëmtimi i meniskut: dhimbje, deficit i shtrirjes së menjëhershme ose të ngadaltë.

Simptomat e dëmtimit të meniskut shfaqen në mënyrë akute (nga traumat) ose graduale.
 
Dëmtimet e meniskut manifestohen kryesisht me:

  • Pamundësi për të shtrirë gjurin
  • Dhimbje në nivelin e gropës pas gjurit, që ndonjëherë përhapet deri në kofshë
  • Dhimbjet janë më të forta kur gjuri është i shtrirë
Dëmtimi i meniskut: radiografi ose rezonancë magnetike e gjurit.
Dëmtimi i meniskut: radiografi ose rezonancë magnetike e gjurit.

Diagnoza e dëmtimit të meniskut përcaktohet nga mjeku ortoped, duke u bazuar në:

  • Historinë e sëmundjes, veçanërisht  tek aksidente të mundshme, të lidhura me shqetësimet aktuale të pacientit
  • Informimin e saktë të mjekut mbi tipin e dhimbjes, lokalizimin dhe intensitetin e saj
  • Informimin e mjekut lidhur me lëndime të mëparshme të gjurit ose grumbullimin e likidit në të, situata këto që favorizojnë çarjen e meniskut
  • Vlerësimi i funksionit të gjurit, nëpërmjet testeve specifike
  • Radiografinë e gjurit përkatës
  • Ekografinë ose rezonancën magnetike  të gjurit përkatës
  • Punksionin artikular (tërheqjen me shiringë) të lëngut të grumbulluar në brendësi të kyçit dhe analizën mikroskopike të tij.

Qëllimi i trajtimit të dëmtimit të meniskut është:

  • Qetësimi i dhimbjes dhe rikthimi i funksionit të kyçit
  • Pakësimi i rrezikut për dëmtime kronike, si pasojë e sforcimeve të papërshtatshme të gjurit (shih rubrikën Ndërlikimet)

Dëmtimet e vogla të meniskut shkaktojnë simptoma të lehta, që mund të qetësohen me trajtim medikamentoz, pa operacion. Carjet e dhimbshme dhe të mëdha kanë nevojë për operacion.
 
Medikamentet

  • Analgjezikët (qetësojnë dhimbjen)
  • Vendosja e ngjitëseve me medikament analgjezik mbi lëkurë
  • Injektimi lokal, brenda në kyç, i analgjezikut.

Trajtimi fizik përfshin:

Ndërhyrja kirurgjikale

Ndërhyrja kryhet përgjithësisht me anën e një artroskopi, që nuk lë shenjë të rëndësishme pas operacionit. Instrumentat kirurgjikalë futen në kyç nëpërmjet kanaleve të ngushta, pasi bëhen prerje të vogla në lëkurë.
 
Në parim, pas një dëmtimi të meniskut, kirurgu ka dy mundësi për riparimin e tij, që janë:

  • Qepja e meniskut, që konsiston në korrigjimin e çarjes
  • Heqja e pjesshme e meniskut, që konsiston në pastrimin e pjesës së dëmtuar të meniskut, me ndihmën e instrumentave specifike

Pas ndërhyrjes, nevojitet një punë e madhe individuale për  rehabilitimin e kyçit, me ndihmën e fizioterapisë. Periudha e rehabilitimit është më e gjatë pas një qepjeje të meniskut, sesa pas heqjes së pjesshme të tij. Qëndrimi pa lëvizur pas operacionit kërkon trajtim parandalues të trombozës (hollimin e gjakut).

Rreziku më i madh pas një dëmtimi të meniskut ose pas një heqjeje të plotë të meniskut është ndarja jokorrekte e ngarkesës në nivelin e pjesëve kockore dhe kërceve të kyçit të gjurit. Kjo çon në një gju të paqëndrueshëm, që mund të shkaktojë artroza afatgjata. Përveç kësaj, pas operacionit mund të shfaqen edhe ndërlikime të tjera të përgjithshme, të tilla si tromboza e venave të thella, embolia ose infektimi i plagës operatore.
Dëmtimi i meniskut: aktiviteti sportiv mund të mbrojë.
Dëmtimi i meniskut: aktiviteti sportiv mund të mbrojë.
Për të parandaluar dëmtimet e meniskut, duhet të evitohet pozicioni  i ulur galiç. Në rastet kur gjuri është i paqëndrueshëm, duhet të evitohen sportet që kërkojnë ndryshime të shpejta të të drejtimit, si tenisi, futbolli, etj. Forcimi i muskujve të kofshës lejon pakësimin e rreziqeve për dëmtimin e meniskut.

Dr. med. Fritz Grossenbacher

Fritz Grossenbacher ka studiuar Mjekësi në Bern. Ai zotëron një master në Edukim Mjekësor (Medical Education) nga universitet e Bernës dhe Çikagos dhe një Çertifikatë në "Teaching Evidence based Medicine" nga Qendra e Mbretërisë së Bashkuar Cochrane në Oksford.

Doris Zumbühl

Doris Zumbühl është një asistente klinike e diplomuar në Mjekësi. Ajo ka kryer disa kurse trajnimi te avancuara në gazetari, IT dhe përpunim grafik.

Dr. Yllka Themeli

Yllka Themeli ka studiuar Mjekësi të përgjithshme në Tiranë. Është specializuar në Endokrinologji, fushë në të cilën ka kryer edhe studimet pasuniversitare, si Masterin dhe Doktoraturën. Prej 18 vitesh specialiste Endokrinologe dhe njëkohësisht Pedagoge në Universitetin e Mjekësisë së Tiranës.