logo
Përgatitur dhe përshtatur nga sprechzimmer.ch.
Kontribuesit (Dr. med. Fritz GrossenbacherDoris ZumbühlDr. Yllka Themeli)
Listerioza: infeksione të rënda të shkaktuara nga bakteret Listeria.
Listerioza: infeksione të rënda të shkaktuara nga bakteret Listeria.

Bakteriet Listeria mund të shkaktojnë infeksione të rënda.

Ato ekzistojnë në natyrë, në formën e shufrave, dhe mund të shkaktojnë një sëmundje infektive tek njerëzit, që quhet Listeriozë. Njerëzit preken nga nën-kategoria Listeria monocytogenes.

Në shumicën e rasteve, bakteret e listerias transmetohen nga ushqimet e papërpunuara me origjinë shtazore.

Për personat e rritur, që janë të shëndetshëm, listeria paraqet rrezik minimal. Për të moshuarit ose personat me imunitet të dobësuar, si dhe për fëmijën gjatë shtatzënisë (shpesh nëna nuk e vë re infeksionin), listerioza mund të çojë në probleme serioze, duke rrezikuar jetën e tyre.

Listerioza është sëmundje infektive me deklarim të detyrueshëm.

Bakteret Listeria transmetohen drejtpërdrejt tek njerëzit nëpërmjet ushqimeve të mëposhtme:

  • Qumështi i papasterizuar, p.sh. djathi
  • Djathi i mykur
  • Djathi i bardhë, gjiza
  • Mishi i papërpunuar (mishi i grirë, mishi i tharë)
  • Produktet e mishit të tymosur, pateja (salca me mëlçitë e viçit, derrit, pulës ose gjelit)
  • Mishi i pagatuar mirë (shpendët kryesisht)
  • Peshku i papërpunuar dhe i tymosur
  • Produktet e paketuara, të gatshme për t’u konsumuar (sallata me patate)
  • Sallatat, lakra dhe frutat e paketuara

Bakteret janë shumë rezistente dhe mbijetojnë edhe në frigorifer, në temperatura rreth 4°C!

Infeksioni indirekt ndodh nëpërmjet kafshëve të sëmura (dele, dhi, derra, zogj, lepuj, etj.), ose nga toka bujqësore e kontaminuar. Listerioza transmetohet seksualisht. Gratë shtatzëna i transmetojnë bakteriet tek fëmija i tyre përmes placentës ose gjatë lindjes.

Personat më të rrezikuar për t’u infektuar nga bakteriet Listeria janë:

  • Individët me imunitet të dobësuar (të infektuar me HIV, pacientët me diabet të sheqerit apo pacientët që i janë nënshtruar transplantit)
  • Fëmijët gjatë shtatzënisë (infeksioni transmetohet nga nëna tek fëmija gjatë shtatzënisë).

Listerioza: probleme të lehta deri të rënda gastrointestinale.
Listerioza: probleme të lehta deri të rënda gastrointestinale.

Periudha e inkubacionit (koha ndërmjet momentit të infektimit dhe shfaqjes së simptomave) mund të zgjasë nga tre ditë deri në dy muaj.

Simptomat në personat e rritur, që janë të shëndetshëm

Në shumicën e njerëzve me sistem imunitar normal, listerioza është ose  asimptomatike& nbsp;(pa simptoma) ose shkakton simptoma të lehta, si ato të gripit, që mund të shoqërohen me shqetësime të lidhura me  zorrët& nbsp;dhe elemente në lëkurë (pustula), në zonën e duarve, kur bakteri ka rënë në kontakt të drejtpërdrejtë me trupin.

Simptomat dhe ndërlikimet në personat me imunitet të dobësuar

Simptomat gjatë shtatzënisë

  • Nëna mund të ketë simptoma të ngjashme me gripin dhe ndoshta probleme të tretjes (gastro-intestinale). Transmetimi tek fëmija në shtatzëninë e hershme mund të çojë në abort dhe lindje të parakohshme.

Simptomat tek fëmija pas lindjes

  • Gjendje e keqe e përgjithshme, apati, refuzim për të kapur gjirin
  • Elemente në lëkurë, zakonisht të përhapura në të gjithë trupin
  • Konvulsione (dridhje të përgjithshme të trupit)
  • Splenomegalia (zmadhimi i shpretkës), hepatomegalia (zmadhimi i mëlçisë)
  • Septicemia

Ndërlikime që mund të rrezikojnë jetën e pacientit: 

Listerioza: zbulimi i bakterit shkaktar në gjak, jashtëqitje ose lëngun amniotik.
Listerioza: zbulimi i bakterit shkaktar në gjak, jashtëqitje ose lëngun amniotik.

Mjeku e përcakton diagnozën e Listeriozës duke u bazuar tek:

  • Historia personale e pacientit, përfshirë edhe simptomat e tij
  • Identifikimi i bakterieve të Listerias në sekrecione të trupit: të gjakut, feçes, lëngut amniotik, sipas rastit edhe të lëngut truno-shpinor
  • Identifikimi i antitrupave në gjak
  • Në varësi të rastit, identifikimi i listerias në ushqime.
Listerioza: trajtimi me antibiotikë.
Listerioza: trajtimi me antibiotikë.

Listerioza trajtohet me antibiotikë.

Septicemia është një urgjencë mjekësore që kërkon shtrimin e pacientit në spital dhe trajtimin emergjent të tij.
Septicemia, encefaliti dhe meningiti janë ndërlikime serioze të Listerias, që rrezikojnë jetën e pacientit. Shkalla e vdekshmërisë prej tyre është 50% në foshnjat e infektuara dhe 30% në individët me imunitet të dobësuar.
Listerioza: higjiena e lidhur me ushqimin.
Listerioza: higjiena e lidhur me ushqimin.

Për të parandaluar një infeksion të mundshëm nga Listeria:

  • Shmangni kontaktin e afërt me kafshët
  • Shmangni konsumimin e të gjitha llojeve të mishit dhe produkteve të qumështit në gjendje të papërpunuar
  • Shmangni konsumimin e perimeve të fekonduara me pleh organik
  • Përgatisni veçmas mishin dhe perimet

Masat e higjenës

  • Pastroni me shumë kujdes duart, si dhe enët për gatim
  • Siguroni higjienë maksimale në frigorifer dhe vendosni temperaturën në të paktën 4°C.

Mund të përdorni antibiotikë nëse listeria zbulohet gjatë shtatzënisë.

Dr. med. Fritz Grossenbacher

Fritz Grossenbacher ka studiuar Mjekësi në Bern. Ai zotëron një master në Edukim Mjekësor (Medical Education) nga universitet e Bernës dhe Çikagos dhe një Çertifikatë në "Teaching Evidence based Medicine" nga Qendra e Mbretërisë së Bashkuar Cochrane në Oksford.

Doris Zumbühl

Doris Zumbühl është një asistente klinike e diplomuar në Mjekësi. Ajo ka kryer disa kurse trajnimi te avancuara në gazetari, IT dhe përpunim grafik.

Dr. Yllka Themeli

Yllka Themeli ka studiuar Mjekësi të përgjithshme në Tiranë. Është specializuar në Endokrinologji, fushë në të cilën ka kryer edhe studimet pasuniversitare, si Masterin dhe Doktoraturën. Prej 18 vitesh specialiste Endokrinologe dhe njëkohësisht Pedagoge në Universitetin e Mjekësisë së Tiranës.