logo
Përgatitur dhe përshtatur nga sprechzimmer.ch.
Kontribuesit (Dr. med. Fritz GrossenbacherDoris ZumbühlDr. Yllka Themeli)
Këputja e ligamentit anësor: gjatë rrotullimit të artikulacionit.
Këputja e ligamentit anësor: gjatë rrotullimit të artikulacionit.

Për stabilitet më të mirë, gjuri ka nevojë për muskulaturën, tendinet dhe ligamentet (ligamentet anësore dhe ligamentet e kryqëzuara). Ligamentet anësore janë thelbësore për qëndrueshmërinë anësore.

Dëmtimet e ligamenteve ndodhin zakonisht gjatë praktikimit të një sporti, si skitë dhe futbolli: ligamentet dëmtohen kur artikulacioni (kyçi) rrotullohet.

Shpesh nga dëmtimet preken ligamentet e brendshme ose ligamentet e kryqëzuara, ndërkohë që ky fenomen është i rrallë në ligamentin e jashtëm. Meqenëse ligamenti i brendshëm është i lidhur me meniskun, edhe ky i fundit këputet në të njëjtën kohë.

Në këtë material do të përshkruajmë dëmtimet e ligamenteve anësore, ndërsa dëmtimet e ligamentit të kryqëzuar dhe dëmtimet e meniskut do të përshkruhen veçmas.

Tendosja e ligamentit të sipërm të kyçit të këmbës: e zakonshme kur vraponi.
Tendosja e ligamentit të sipërm të kyçit të këmbës: e zakonshme kur vraponi.

Skitë dhe futbolli janë dy sporte që shkaktojnë më shpesh dëmtime të ligamenteve: ligamentet këputen gjatë rrotullimit të artikulacionit.

Ne shpesh flasim për një këputje të ligamentit - kur dëgjojmë një kërcitje. Pothuajse të gjitha dëmtimet e lidhura me sportin në sistemin muskulo-skeletor shoqërohen me gjakderdhje në inde, që manifestohen me shfaqjen e hematomave (shenjave të zeza në lëkurë).

Simptoma të tjera:

  • dhimbje të menjëhershme dhe zakonisht shumë të rënda pas aksidentit
  • gjatë tërheqjes dhe këputjes së ligamentit, dhimbja mund të zhduket dhe të rishfaqet gjatë lëvizjeve të caktuara ose gjatë lëvizjes normale.
  • humbja e forcës, kufizimi i lëvizshmërisë, paqëndrueshmëria e artikulacionit, që mund të shkojë deri në paaftësi për të lëvizur (sidomos në rastet me dëmtime të kombinuara të ligamenteve)
  • ënjtje, ndjenja e shtypjes
  • shumicën e kohës ka gjakderdhje në inde, gjë që rezulton me hematoma. Nëse hematoma është shumë e dukshme, mund të kuptohet që ligamenti është këputur dhe për këtë arsye është prekur edhe struktura e kapsulës së kyçit dhe ligamentet.

Ka teste të ndryshme që e ndihmojnë mjekun të kuptojë se cili ligament është prekur. Në rastin e këputjes së ligamenteve të brendshme anësore, gjuri zakonisht është i orientuar nga jashtë.

Radiografitë tregojnë nëse ka dëmtime të mundshme të kockave.

Rezonanca magnetike ose skaneri janë të nevojshme vetëm nëse ka prova të tërheqjes ose të dëmtimit të kockave ose të meniskut.

Tendosja e ligamentit të sipërm të kyçit të këmbës: pushim, kompresë akulli, fashë.
Tendosja e ligamentit të sipërm të kyçit të këmbës: pushim, kompresë akulli, fashë.
Mënyrat e trajtimit

I. - Trajtimi emergjent

Trajtimi i parë, i cili nëse është e mundur duhet të bëhet në vendin e aksidentit, ndjek skemën e PFSHN:

  • P: pushim - ndërprerja e menjëhershme e aktivitetit sportiv
  • F: ftohja e plagës me akull, nëse është një plagë e mbyllur (jo e hapur); Kini kujdes: mos e vendosni akullin direkt në lëkurë, sepse rrezikon për dëmtime nga i ftohti.
  • Sh: shtypja, nëpërmjet lidhjes së shtrënguar me fashë, për të parandaluar ënjtjen, duke e mbajtur nën kontroll të vazhdueshëm.
  • N: ngritja lart: Në rast të një dëmtimi që përfshin gjymtyrët (krahët, këmbët), rrjedhja e gjakut dhe enjtja lehtësohen nga pozicioni i ngritur i gjymtyrës së dëmtuar.

Ndryshe nga këputja e ligamenteve të kryqëzuara, këputja e ligamentit të brendshëm kërkon trajtim konservativ, pra pa veprime.

Të gjitha masat synojnë të ulin dhimbjen dhe ënjtjen. Për të stabilizuar artikulacionin dhe për të zvogëluar ënjtjen, përdoren veshjet mbështetëse, fashat ose mbajtëset ortopedike sintetike.

1. Medikamentet
2. Masat fizike

Sapo të eliminohen ënjtja dhe dhimbja, mund të fillojë proçesi i rehabilitimit: para së gjithash është i domosdoshëm forcimi i muskujve të kofshës dhe përmirësimi i aftësive lëvizëse.
Sportet ku gjuri është shumë i stresuar, mund të rifillojnë të paktën pas dy javësh. Për të paktën gjashtë muaj, pacienti duhet të mbajë një mbrojtje të përshtatshme për artikulacionin (p.sh. një fashë ngjitëse ose një jastëk gjuri me stabilizimin e ligamenteve anësore) kur të praktikojë një sport.
Tërheqjet e thjeshta shërohen në përgjithësi brenda dy javësh. Nëse janë këputur ligamentet e kapsulës së artikulacionit, shërimi lidhet me stabilitetin. Në rast stabiliteti të pamjaftueshëm, duhet të merret në konsideratë mundësia e një operacioni/qepje. Nga ana tjetër, nëse dëmtimi është i thjeshtë, një rikthim i plotë i sportit është i mundur pas dy javësh.
Tendosja e ligamentit të sipërm të kyçit të këmbës: nxehje para ushtrimit të sporteve.
Tendosja e ligamentit të sipërm të kyçit të këmbës: nxehje para ushtrimit të sporteve.
Muskujt e fortë dhe nxehja e tyre para çdo aktiviteti sportiv zvogëlon rrezikun e dëmtimit të gjurit. Për sportet që kërkojnë artikulacion të fortë të gjurit (p.sh. skitë, futbolli), fashat e përshtatshme mbrojnë dhe mbështesin gjurin gjatë praktikimit të tyre.

Dr. med. Fritz Grossenbacher

Fritz Grossenbacher ka studiuar Mjekësi në Bern. Ai zotëron një master në Edukim Mjekësor (Medical Education) nga universitet e Bernës dhe Çikagos dhe një Çertifikatë në "Teaching Evidence based Medicine" nga Qendra e Mbretërisë së Bashkuar Cochrane në Oksford.

Doris Zumbühl

Doris Zumbühl është një asistente klinike e diplomuar në Mjekësi. Ajo ka kryer disa kurse trajnimi te avancuara në gazetari, IT dhe përpunim grafik.

Dr. Yllka Themeli

Yllka Themeli ka studiuar Mjekësi të përgjithshme në Tiranë. Është specializuar në Endokrinologji, fushë në të cilën ka kryer edhe studimet pasuniversitare, si Masterin dhe Doktoraturën. Prej 18 vitesh specialiste Endokrinologe dhe njëkohësisht Pedagoge në Universitetin e Mjekësisë së Tiranës.