Diabeti insipid rrezikon pacientin për dehidratim, për shkak të  humbjes së konsiderueshme të lëngjeve. Hormoni HAD prodhohet në diencefalon (në hipotalam, në tru) dhe ruhet në gjendrën pituitaire (hipofizë). Hormoni sekretohet në gjak vetëm nëse është i nevojshëm. Ai rregullon sasinë e ujit të trupit duke vepruar kryesisht në veshka, ku mban ujin. Kur HAD-i është i mangët, çon në eleminimin e tepruar të ujit, dhe pikërisht kjo ndodh në rastin e diabetit insipid.

Diabeti insipid është një sëmundje në të cilën veshkat eleminojnë ujin në sasi të tepruar, nga 4 deri në 10 litra në ditë ose më shumë. Për këtë arsye, sëmundja quhet edhe "diabeti i ujit". Humbja e ujit shkakton etje të tmerrshme, dhe individët e prekur janë të detyruar të pijnë shumë ujë në mënyrë që të mos dehidratohen. 

Kjo formë e diabetit shfaqet tek fëmijët dhe të rinjtë në mënyrë relativisht të menjëhershme. Origjina e saj është një çrregullim hormonal që prek hormonin antidiuretik, i quajtur HAD ose vazopresinë, që synon të rregullojë eleminimin e ujit nga veshkat. Diabeti insipid nuk ka të bëjë me diabetin mellitus, i cili është shumë i njohur si "sëmundja e sheqerit", dhe që gjithashtu mund të çojë në shtimin e urinimit dhe të etjes. 

Në rastet me diabet mellitus, sheqeri eleminohet në sasi të mëdha në urinë, ndërsa në rastet me diabet insipid, urina  është shumë e qartë dhe nuk përmban sheqer. Përveç kësaj, në diabetin insipid niveli i sheqerit në gjak

Në shumicën e rasteve, shkaku i diabetit insipid është një mangësi e HAD-it. Më rrallë ndodh nga mosfunksionimi i veshkave. 

Për pasojë, njihen dy forma të diabetit insipid, që janë:

• Forma qëndrore: karakterizohet nga mungesa e HAD-it, për shkak të problemeve të prodhimit nga hipotalami, ose prej çrregullimeve të çlirimit të tij nga gjëndra e hipofizës. Shkaqet e mundshme janë tumoret, inflamacionet, aksidentet (traumat e kafkës dhe të trurit) ose nga ndërhyrjet kirurgjikale që kanë dëmtuar gjendrën e hipofizës. Ndonjëherë kjo formë është e lindur, ose pa një shkak të përcaktuar.
• Forma renale (nefrogjene, e veshkës): bëhet fjalë për një dëmtim patologjik të veshkave, prej të cilit veshkat nuk reagojnë ndaj hormonit HAD edhe kur ky i fundit është në një sasi të mjaftueshme. Shkaqet janë sëmundjet kronike të veshkave, ose mosfunksionimi i lindur i tyre. Disa medikamente, të tilla si litiumi që përdoret për sëmundjet psiqike, gjithashtu mund të çrregullojnë veprimin e HAD-it në veshka.

Diabeti insipid manifestohet me këto simptoma:

• Urinim i tepërt dhe etje ekstreme, madje edhe gjatë natës.
• Çrregullim i gjumit për shkak të urinimit gjatë natës.
• Rreziku i dehidratimit për shkak të humbjes së konsiderueshme të lëngjeve. Ky fenomen mund të rrezikojë jetën e pacientëve, sidomos tek fëmijët.
• Nivelet e rritura të natriumit në gjak (hypernatremia), që mund të shkaktojnë ngërçe, çrregullime të vetëdijes, madje deri në koma.

Nëse sasia e urinës e tejkalon 4 litra në ditë, e shoqëruar me një etje të madhe dhe të vazhdueshme, dyshohet diabeti insipid. 

Ekzaminimet specifike që rekomandohen nga mjeku Endokrinolog (specialist për çrregullimet hormonale) janë:

• Matja e sasisë së urinës dhe e sasisë së lëngjeve të konsumuara për një periudhë kohore 48 orëshe.
• Analiza e gjakut: matja e sasisë së sheqerit në gjak (rezulton normale) për të përjashtuar diabetin e sheqerit, dhe matja e nivelit të natriumit në gjak (rezulton i lartë).
• Testi i urinës: urina është shumë e qartë dhe jo e përqëndruar.

Dy teste për diagnostikimin e diabetit insipid:

• Testi i etjes: pacientit i ndalohet të pijë lëngje për 6 deri në 8 orë, nën mbikqyrjen mjeksore (për shkak të rrezikut të dehidrimit). Tek personat e shëndetshëm, sasia e urinës bëhet më e përqëndruar, duke përjashtuar në këtë mënyrë mundësinë e diabetit insipid.
• Testi i HAD-it: bazohet në administrimin e një sasie të vogël të HAD-it nëpërmjet një injeksioni ose nën lëkurë. Në rastin e diabetit insipid qëndror (mungesa e HAD-it), sasia e urinës pakësohet menjëherë pas injektimit të HAD-it. Kjo nuk ndodh në rastin e diabetit insipid të veshkës, pasi veshkat nuk reagojnë ndaj HAD-it të injektuar.

Ekzaminime të tjera për gjetjen e shkakut të diabetit insipid janë:

• Rezonanca magnetike e kokës, për të evidentuar praninë e një tumori në hipofizë.
• Ekzaminimi i veshkave.

Trajtimi i diabetit insipid varet nga forma e sëmundjes (qëndore ose veshkore). Sipas rastit, duhet të trajtohet sëmundja që është në origjinë të tij: tumor, inflamacion ose sëmundje e veshkave.

• Në rastin e diabetit insipid qëndror, hormoni HAD që mungon, zëvendësohet në formën e tabletave ose me anë të sprait në hundë. Me anë të trajtimit, pacienti mund të kryejë një jetë normale. Personat e diagnostikuar me diabet insipid gjithmonë duhet të mbajnë me vete një kartë mjekësore të urgjencës.
• Diabeti insipid i veshkave trajtohet me medikamente diuretike (shkarkuese). Në përgjithësi, ato shtojnë sasinë e urinës, por në rastet e kësaj forme të diabetit insipid shkarkuesit kanë një efekt paradoksal: urina bëhet më e përqëndruar dhe eleminimi i natriumit rritet. Njëkohësisht me mjekimin, pacientët duhet të respektojnë edhe një dietë të varfër në kripë dhe në proteina.